12 najważniejszych zmian w nowej Ustawie AML

W najbliższych dniach opublikowane zostaną nowe przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – Ustawa AML. Termin na dostosowanie się do nich instytucji obowiązanych będzie bardzo krótki – dla większości przepisów jest to tylko 14 dni od daty publikacji w Dzienniku Ustaw.

Co zmieni się w przepisach o AML?

Przedstawiamy najważniejsze zmiany:

1) Rozszerzenie katalogu instytucji obowiązanych

Do katalogu instytucji obowiązanych dołączono:

• Pośredników w obrocie nieruchomościami.
• Przedsiębiorców, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego.
• Przedsiębiorców zajmujących się obrotem lub pośrednictwem w obrocie dzieł sztuki i antyków.

2) Zmiany w definicjach beneficjenta rzeczywistego (UBO) i osoby zajmującej eksponowane stanowiska polityczne (PEP)

Zmiany w definicjach wpływają na konieczność dostosowania wewnętrznych procesów AML w zakresie zbieranych informacji oraz zakresu osób, badanych podczas identyfikacji UBO i PEP.

3) Nowe przesłanki stosowania środków bezpieczeństwa finansowego do obecnych klientów

Wprowadzono obowiązek zastosowania ŚBF w sytuacji, gdy doszło do zmiany uprzednio ustalonych danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego.

4) Zmiany w zakresie danych gromadzonych na etapie weryfikacji tożsamości klienta

Wprowadzono możliwość weryfikacji tożsamości z wykorzystaniem usług zaufania określonych w rozporządzeniu 910/2014 (eIDAS). Zmodyfikowano katalog danych zbieranych o kliencie fakultatywnie. Wprowadzono obowiązek udokumentowania przyczyn braku możliwości weryfikacji określonych informacji o kliencie.

5) Zmiany w zakresie weryfikacji beneficjenta rzeczywistego

• Weryfikacja beneficjenta rzeczywistego nie może polegać wyłącznie na weryfikacji w CRBR (Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych).
  
• Sformalizowano proces weryfikacji UBO i dokumentowania tego procesu.
  
• Określono procedurę wyjaśniania rozbieżności pomiędzy CRBR klienta a wynikiem własnej weryfikacji przeprowadzonej przez instytucję obowiązaną.
  
• Rozszerzono katalog podmiotów, które muszą zgłaszać beneficjenta rzeczywistego o CRBR.
  
• Nałożono obowiązki dostarczania informacji instytucjom obowiązanym wprost na beneficjentów rzeczywistych.
  

6) Zmiany w zakresie stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego

Rozszerzono katalog sytuacji, gdy konieczne jest stosowanie takich środków (w szczególności o stosowanie nowych rozwiązań technologicznych i współpracę w z klientami z określonych sektorów wysokiego ryzyka). Wprowadzono katalog informacji, które mają być pozyskane w przypadku stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego w przypadku państw wysokiego ryzyka.
 

7) Stworzenie wykazu PEP

Minister właściwy do spraw finansów publicznych opublikuje w drodze rozporządzenia wykaz stanowisk, które powinny być uważane za PEP.

8) Modyfikacja okresu przechowywania informacji z weryfikacji klienta oraz informacji o transakcjach

9) Sformułowany wprost obowiązek bieżącej weryfikacji i aktualizacji polityki AML przez podmioty obowiązane

Wprowadzono również nowe obowiązkowe elementy polityki AML (w szczególności odnośnie beneficjentów rzeczywistych).

10) Obowiązkowe szkolenia z zakresu AML –ochrona danych osobowych jako obowiązkowy element

11) Zmiany w zasadach dotyczących whistleblowing

• Dążą do podniesienia poziomu ochrony osób zgłaszających naruszenia.
• Ochroną przed represjami w wyniku zgłoszenia naruszeń chronieni są nie tylko pracownicy, ale także inne osoby wykonujące czynności na rzecz instytucji obowiązanej.
  
• Rozszerzono katalog zabronionych negatywnych działań wobec osób zgłaszających naruszenia.
  
• Wprowadzono aktywny obowiązek dla instytucji obowiązanych ochrony osób zgłaszający naruszenia. Dotyczy to też osób, które zgłaszają podejrzenie prania pieniędzy do GIIF lub prokuratora. Osoba zgłaszająca naruszenie, wobec której stosowane są represje może zgłosić ten fakt do GIIF. GIIF przyznano kompetencje w zakresie ochrony osób zgłaszających naruszenia.
  

12) Obowiązek wpisu do rejestru dla niektórych instytucji obowiązanych

• Przedsiębiorcy prowadzący działalność na rzecz spółek lub trustów oraz działalność w zakresie walut wirtualnych będą podlegali wpisowi do odpowiednich rejestrów.
  
• Termin na dokonanie wpisu to 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
  
• Uzyskanie wpisu jest warunkiem możliwości świadczenia powyższych usług.

Podsumowanie

W większości zmiany wynikają z potrzeby uspójnienia i uszczelnienia często nieefektywnego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu. W szczególności zmiany dotyczą wymiany danych pomiędzy instytucjami obowiązanymi, współpracy pomiędzy organami unijnymi, a także stanowią próbę uspójnienia niejednorodnych systemów prawnych Państw Członkowskich. Zmiany te nie są zapewne ostatnimi zmianami porządkującymi system, a na szczeblu unijnym coraz częściej prowadzone są dyskusje o przepisach unijnych stosowanych bezpośrednio w Państwach Członkowskich oraz o unijnym organie nadzoru nad systemem przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu.