Dojrzałość cyfrowa firm w 2019 – gdzie jesteśmy?

Przez pięć ostatnich lat, firmy MIT Sloan Management Review oraz Deloitte Digital zajmowały się badaniem poziomu dojrzałości cyfrowej, koncentrując się raczej na organizacyjnych, a nie na technologicznych aspektach zachodzących w tym obszarze zmian. Badaliśmy firmy znajdujące się w początkowym, zaawansowanym i dojrzałym stadium transformacji cyfrowej. Zidentyfikowaliśmy rosnącą liczbę symptomów świadczących o coraz większych różnicach pomiędzy bardziej i mniej zaawansowanymi w tym procesie organizacjami. Tegoroczne badanie ujawniło, że owe rozbieżności często można wyjaśnić podejściem, jakie dana firma przejawia do innowacji: dojrzałe cyfrowo organizacje są nie tylko bardziej innowacyjne - wdrażają też innowacje w zupełnie inny sposób.

Ich innowacyjność wynika w dużej mierze ze stymulowanej cyfrowymi ekosystemami współpracy z zewnętrznymi interesariuszami, a także ze współpracy wewnętrznej, prowadzonej w ramach interdyscyplinarnych zespołów. Zarówno zewnętrzne ekosystemy, jak i zespoły interdyscyplinarne zwiększają poziom elastyczności organizacyjnej. Jednak ta wyższa elastyczność wiąże się z pewnym ryzykiem: rozwiązania regulacyjne mogą nie nadążać za tempem wprowadzania innowacji w firmie. W takim przypadku niezwykle ważne jest to, by organizacje posiadały odpowiednio ugruntowane rozwiązania dotyczące etyki działalności cyfrowej.

Badanie MIT Sloan Management Review oraz piąte doroczne badanie działalności cyfrowej przeprowadzone przez Deloitte Digital opierają się na ogólnoświatowej ankiecie przeprowadzonej wśród ponad 4.800 menedżerów, dyrektorów i analityków, a także na 14 wywiadach z przedstawicielami najwyższej kadry zarządzającej i liderami opinii.

Innowacje cyfrowe znacząco zwiększyły w przedsiębiorstwach z Europy obawy związane z prywatnością – deklaruje tak 72 proc. respondentów z tego kontynentu. Tylko jedna trzecia zgadza się natomiast, że ich liderzy poświęcają wystarczająco dużo czasu na zastanawianie się nad wpływem cyfrowej inicjatywy ich organizacji na społeczeństwo. – To pokazuje, że w Europie nacisk na etykę cyfrową nie jest wystarczający. Tymczasem kwestie etyki właśnie stają się coraz istotne, ponieważ firmy coraz częściej ponoszą odpowiedzialność nie tylko za działania swoje i swoich pracowników, ale także za działania tych, z którymi prowadzą interesy.

- Jan Michalski, Partner, Deloitte Digital CE Leader

W raporcie przedstawiono następujące ustalenia:

Firmy dojrzałe cyfrowo wprowadzają innowacje znacznie szybciej niż mniej zaawansowane w tym względzie organizacje. 81% respondentów z tych firm uważa innowacyjność za siłę ich organizacji. Taką samą opinię prezentuje jedynie 10% ankietowanych z firm na wcześniejszym etapie procesu cyfryzacji. Firmy dojrzałe inwestują więcej w innowacje i nieustannie dążą do wprowadzania cyfrowych usprawnień - czyniąc to w sposób, który jest obcy firmom mniej dojrzałym. Warto pamiętać, że to właśnie dojrzałe cyfrowo firmy są źródłem innowacji - nie powstają one jedynie w zakamarkach laboratoriów oraz działów badań i rozwoju. Dojrzałe cyfrowo firmy zdecydowanie częściej stanowią element cyfrowych ekosystemów, zaś ich pracownicy są często przypisani do interdyscyplinarnych zespołów.

Pracownicy dojrzałych cyfrowo organizacji mają więcej swobody we wprowadzaniu do swojej pracy innowacyjnych rozwiązań - bez względu na to, czym się zajmują. Liczba respondentów deklarujących, że ich organizacje zapewniają im zasoby niezbędne do tego, by wprowadzać innowacyjne rozwiązania jest niemal pięciokrotnie wyższa w firmach dojrzałych, niż w tych, które znajdują się na wczesnym etapie rewolucji cyfrowej. Tegoroczne badanie wykazało także silną zależność pomiędzy tempem wprowadzania innowacji cyfrowych a przekonaniem pracowników, że organizacja stanie się w przyszłości silniejsza dzięki nowym trendom cyfrowym.

Firmy dojrzałe cyfrowo znacznie częściej niż ich mniej dojrzali odpowiednicy współpracują z partnerami zewnętrznymi. O ile 80% respondentów twierdzi, że ich organizacje utrzymują relacje z innymi firmami stymulując tym samym innowacje cyfrowe, to podobną opinię wyraża jedynie jedna trzecia firm będących na początkowym etapie procesu. Charakter tej współpracy również różni się w zależności od poziomu dojrzałości. Organizacje dojrzałe cyfrowo zwykle zawiązują sojusze oparte na mniej formalnych i mniej kontrolowanych relacjach. Polegają raczej na obopólnych korzyściach wynikających ze wzajemnych relacji, niż na szczegółowych kontraktach. Formalne relacje partnerskie nadal mogą odgrywać ważną rolę we współpracy i często stanowią element większych ekosystemów biznesowych.

Kolejnym, ważnym źródłem cyfrowych innowacji są zespoły interdyscyplinarne. Firmy wprowadzające rozwiązania cyfrowe nie tylko częściej korzystają z zespołów interdyscyplinarnych - tego rodzaju zespoły działają też zupełnie inaczej w strukturach bardziej dojrzałych organizacji. Cieszą się one większą autonomią, zaś ich pracownicy są częściej oceniani jako zespół. Członkowie tych zespołów dużo częściej twierdzą również, że wykonując swoją interdyscyplinarną pracę cieszą się wsparciem wyższej kadry zarządzającej. W przypadku bardziej zaawansowanych firm, nacisk, jaki kładzie się w procesie organizacji zespołów interdyscyplinarnych przesuwa się z projektów ku produktom.

Firmy dojrzałe cyfrowo są bardziej elastyczne i innowacyjne, lecz w związku z tym wymagają bardziej szczegółowego zarządzania. Organizacje potrzebują zasad, które pełnią rolę sztywnych ram ograniczających zwiększoną autonomiczność, która wynika z szerszej sieci kontaktów. Firmy dojrzałe cyfrowo częściej posiadają jasno określone zasady etyczne dotyczące ich działalności cyfrowej. Jednak same zasady nie są wystarczające. Jedynie 35% respondentów z firm o wszystkich poziomach zaawansowania cyfrowego twierdzi, że ich organizacja mówi wystarczająco dużo o społecznych i etycznych skutkach działalności cyfrowej.

Poproszeni o prognozę dotyczącą tego, czy ich firma zyska czy straci w przyszłości, respondenci z firm dojrzałych i niedojrzałych cyfrowo udzielali bardzo różniących się odpowiedzi. Pierwsi uważają, że ich organizacje są w stanie dostosować się do zmian spowodowanych cyfrową rewolucją i zwiększyć swoje możliwości, zaś drudzy postrzegają zmiany cyfrowe jako wynik działania sił rynkowych, których nie są w stanie kontrolować.